ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ

Το μεγαλύτερο ποσοστό των προβλημάτων των μαστών οφείλονται σε καλοήθη αίτια. Ειδικά στις νεαρές ηλικίες (20 – 40 ετών), η εμφάνιση καρκίνου είναι σπάνια.  Όμως είναι απαραίτητο, για κάθε πρόβλημα να απευθύνεστε στον ιατρός σας, ο οποίος θα διαγνώσει το αίτιο και θα σας προτείνει λύση: φαρμακευτική, χειρουργική ή άλλης μορφής.

Τα συνηθέστερα προβλήματα που εμφανίζουν οι μαστοί είναι:

 

Μασταλγία

Είναι ένα κοινό πρόβλημα που εμφανίζεται σε γυναίκες κάθε ηλικίας. Χαρακτηρίζεται από πόνο ή ενόχληση και στους δύο μαστούς (αμφοτερόπλευρη), στον ένα μαστό ή στη μασχαλιαία χώρα. Η ένταση του πόνου ποικίλει, από ήπια έως έντονη. Μπορεί επίσης να νιώθετε τον μαστό “βαρύ” ή να αισθανθείτε “κάψιμο” (καύσο).

Η μασταλγία μπορεί να οφείλεται σε πρόβλημα του μαστού (αληθής μασταλγία) ή σε πρόβλημα άλλου σημείου του σώματος (αντανακλαστική μασταλγία) που εμφανίζεται ως ενόχληση στον μαστό.

Η αληθής μασταλγία μπορεί να έχει περιοδικότητα (κυκλική μασταλγία) ή να εμφανίζεται απρόοπτα (μη κυκλική μασταλγία).

Η κυκλική μασταλγία παρουσιάζεται στο 75% των ασθενών ηλικίας 20 – 40 ετών και αφορά και τους δύο μαστούς. Οι μαστοί πρήζονται, αισθάνεστε ότι σας “τραβούν” και πονάνε όταν πιέζονται. Οφείλεται σε ορμονικά αίτια. Η δράση των ορμονών κατά την έμμηνο ρύση, την εγκυμοσύνη, τον θηλασμό, την εμμηνόπαυση, ή κατά τη διάρκεια ορμονοθεραπείας μπορούν να προκαλέσουν κυκλική μασταλγία.

Η μη κυκλική μασταλγία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε στιγμή σε γυναίκες κάθε ηλικίας στον ένα ή και στους δύο μαστούς. Έχει τον χαρακτήρα καυστικού πόνου, είτε συνεχούς είτε με διαλείμματα.

Συνήθως οφείλεται σε: κύστες στο μαστό (οι οποίες εμφανίζονται όσο η γυναίκα έχει εμμηνορησιακό κύκλο, ενώ στην εμμηνόπαυση, λόγω μειωμένης έκκρισης ορμονών, υποχωρούν), σε ινοκυστικό μαστό (μαστό με μεγάλη πυκνότητα του αδένα), σε μαστίτιδα (φλεγμονή του μαστού κυρίως κατά την περίοδο του θηλασμού). Μπορεί όμως να προκαλείται από λήψη φαρμάκων (οιστρογόνα ή προγεστερόνη στην εμμηνόπαυση, θεραπείες υπογονιμότητας, αντισυλληπτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιυπερτασικά, διουρητικά), λόγω παλαιότερης χειρουργικής επέμβασης (πόνος στην περιοχή της ουλής) ή ακόμα και από ακατάλληλο στηθόδεσμο, που πιέζει τον μαστό ή δεν τον στηρίζει επαρκώς. Είναι αυτονόητο ότι σε κάθε περίπτωση πόνου θα πρέπει να απευθύνεστε στον ιατρό σας, διότι μπορεί ο πόνος να έχει σοβαρότερο αίτιο, μολονότι οι περισσότεροι καρκίνοι δεν προκαλούν πόνο στο αρχικό στάδιο.

Η αντανακλαστική μασταλγία προκαλείται από παθήσεις άλλων περιοχών (θώρακα, σπονδυλικής στήλης, σπλάχνων, πνευμόνων κ.λπ.).

 

Κύστεις

Είναι συνηθέστατη πάθηση. Οι κύστεις εμφανίζονται συνήθως μετά την εφηβεία στον ένα ή και στους δύο μαστούς και υποχωρούν με την εμμηνόπαυση. Έχουν μέγεθος από λίγα χιλιοστά μέχρι αρκετά εκατοστά. Δεν πονούν, εκτός αν παρουσιάσουν φλεγμονή. Περιέχουν ένα υγρό διαυγές ή κίτρινο ή σκούρο πράσινο. Τα αίτια της εμφάνισής τους είναι ασαφή, μολονότι θεωρείται γενικά πως έχουν ορμονικό υπόβαθρο. Οι μικρές κύστεις συνήθως δεν χρειάζονται θεραπεία. Οι μεγάλες, αν προκαλούν πόνο ή αν το μέγεθός τους αυξάνεται γρήγορα, θα πρέπει να αδειάσουν (παροχετευθούν) με παρακέντηση. Η επέμβαση είναι απλή και γίνεται σε οποιοδήποτε ιατρείο. Μια λεπτή βελόνα τρυπάει την κύστη και αφαιρεί το υγρό. Όταν το υγρό είναι πυώδες πρέπει να σταλεί για καλλιέργεια μικροβίων, ώστε να προταθεί η κατάλληλη αγωγή με αντιβιοτικά. Αν το υγρό περιέχει αίμα, εάν το τοίχωμα της κύστης είναι ανώμαλο ή εάν μετά την παρακέντηση συνεχίζει να γίνεται αντιληπτή με ψηλάφηση, τότε πρέπει οπωσδήποτε να σταλεί για κυτταρολογική εξέταση.

Εάν η κυτταρολογική εξέταση μας δείξει πως υπάρχουν κακοήθη κύτταρα ή ενδοκυστικό θήλωμα, η κύστη θα πρέπει να αφαιρεθεί ολόκληρη, χειρουργικά.

 

Μαστίτιδα

Είναι φλεγμονή του μαστού και εμφανίζεται στο 10% περίπου των μητέρων, συνήθως κατά τους πρώτους 6 μήνες του θηλασμού. Υπάρχουν δύο τύποι: η λοιμώδης, όταν στον μαστό διεισδύουν μικρόβια και η μη λοιμώδης, η οποία συνήθως προκαλείται από παγίδευση του γάλακτος μέσα στον μαστό όταν η μητέρα, το νεογνό ή και οι δύο εφαρμόζουν εσφαλμένη τεχνική θηλασμού.

Μπορεί το μωρό να μην τοποθετείται σωστά στο στήθος ή να μην ρουφάει με δύναμη, οπότε το γάλα δεν απομακρύνεται από τον μαστό. Αν επίσης η μητέρα δεν θηλάζει συχνά, με μεγάλο χρονικό διάστημα ανάμεσα στα γεύματα, αυξάνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης μαστίτιδας, καθώς κάποιος από τους γαλακτοφόρους πόρους μπορεί να αποφραχθεί.

Η λοιμώδης μαστίτιδα προκαλείται από μικρόβια που μπορεί να προέρχονται από το στόμα του μωρού ή από το δέρμα της μητέρας. Ραγάδες ή αμυχές που προκαλούνται συχνά κατά τη διάρκεια του θηλασμού, μπορεί να αποτελέσουν πύλη για την είσοδό τους στον μαστό.

Τα συμπτώματα είναι πόνος με κοκκινίλα, πρήξιμο και σκληρότητα του μαστού κατά την ψηλάφηση. Μπορεί να συνοδεύεται από πυρετό, πονοκέφαλο, πόνο στους μυς, κόπωση και πρησμένους αδένες στο λαιμό ή στη μασχάλη.

Ο ιατρός σας θα εξακριβώσει σε τι οφείλεται το πρόβλημα. Ωστόσο μπορείτε να αντιμετωπίσετε ή να καταπραΰνετε τα συμπτώματα, αν προγραμματίσετε συχνούς θηλασμούς (ο θηλασμός αποσυμφορεί τον μαστό από τη συσσώρευση γάλακτος) φροντίζοντας, πριν θηλάσετε, να βάζετε ένα θερμό επίθεμα για 15 λεπτά περίπου (π.χ. μία μικρή πετσέτα που έχετε βουτήξει σε ζεστό νερό). Θα μπορούσατε να το συνδυάσετε με ένα απαλό μασάζ του μαστού. Με τις τεχνικές αυτές οι ιστοί χαλαρώνουν και απελευθερώνεται η ροή του γάλακτος.

 

Απόστημα

Πρόκειται για φλεγμονή με πύον, που προκαλεί πόνο, ερυθρότητα, οίδημα ακόμα και πυρετό. Μπορεί να δημιουργηθεί κοντά ή κάτω από τη θηλή (περιθηλαία αποστήματα) ή στην περιφέρεια του στήθους (περιφερικά αποστήματα). Τα περιφερικά είναι πιο σπάνια. Συνήθως οφείλονται σε κάποια άλλη νόσο (διαβήτη, παχυσαρκία, ρευματοειδή αρθρίτιδα) ή σε θεραπευτική αγωγή με κορτιζόνη.

Τα περιθηλαία αποστήματα αφορούν συνήθως προεμμηνοπαυσιακές καπνίστριες και προκαλούνται από μικρόβια (σταφυλόκοκκο, στρεπτόκοκκο) τα οποία μολύνουν το στήθος λόγω τραυματισμού. Περιθηλαία αποστήματα δημιουργούνται και λόγω piercing.

Αντιμετωπίζονται γενικώς με αντιβιοτικά. Σε περίπτωση που υπάρχει κοιλότητα με πύον, αυτό αφαιρείται με παρακέντηση και αποστέλλεται για καλλιέργεια. Το εκτεταμένο απόστημα διανοίγεται και καθαρίζεται χειρουργικά. Το απόστημα μπορεί να υποτροπιάσει και να δημιουργήσει συρίγγιο, το οποίο αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση (εκτομή του συριγγίου και καθαρισμός με αφαίρεση όλου του προσβεβλημένου ιστού). Μολονότι ο καρκίνος του μαστού σπάνια εκδηλώνεται ως απόστημα, μέρος του αφαιρεθέντος ιστού θα πρέπει να αποσταλεί για βιοψία, ώστε να αποκλεισθεί αυτή η πιθανότητα.

 

Εισολκή θηλής

Η θηλή αντί να προβάλλει εμπρός από τη θηλαία άλω, στρέφεται προς το εσωτερικό του στήθους, και είτε είναι εντελώς επίπεδη είτε δημιουργεί ένα μικρό “βαθούλωμα”. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο αισθητικό, αλλά και λειτουργικό καθώς ένας μαστός με εισολκή θηλής θηλάζει δύσκολα ή αδυνατεί να θηλάσει. Επίσης η τοπική υγιεινή γίνεται δύσκολα και συχνά δημιουργούνται λοιμώξεις. Παρατηρείται στο 2% του γενικού πληθυσμού (και σε άντρες) και εντοπίζεται στον έναν ή και στους δύο μαστούς.

Σε ποσοστό 20% περίπου των περιπτώσεων η εισολκή εμφανίζεται ήδη από τη γέννηση. Μπορεί όμως να εμφανιστεί και στη διάρκεια της ζωής μιας γυναίκας,

μετά από θηλασμό σε επανειλημμένες κυήσεις, μετά από μεγάλη απώλεια βάρους, μετά από φλεγμονές ή φλεγμονώδεις νόσους και μετά από τραυματισμούς ή χειρουργικές επεμβάσεις στον μαστό.

Μία από τις αιτίες εμφάνισης εισολκής θηλής είναι κακοήθης και αφορά συνήθως τον έναν μαστό: η ανάπτυξη οπισθοθηλαίου όγκου που έλκει τη θηλή προς τα μέσα. Γι’ αυτό έχει σημασία να γνωρίζουμε πότε εμφανίζεται η εισολκή κι αν είναι σε έναν μαστό ή και στους δύο, καθώς είναι εξαιρετικά απίθανο να αναπτυχθεί οπισθοθηλαίος όγκος ταυτόχρονα και στους δύο μαστούς.

Το συνηθέστερο ανατομικό αίτιο της εισολκής είναι το μικρό, σε σχέση με τον μαστό, μήκος των γαλακτοφόρων πόρων. Καθώς εκβάλλουν στη θηλή και συνδέονται με αυτή, την “τραβούν προς τα μέσα”.  Άλλες αιτίες είναι η ατροφία του συνδετικού ιστού που βρίσκεται κάτω από τη θηλή, η υπερτροφία του σφιγκτήρα της θηλαίας άλω ή ο συνδυασμός τους, η ουλή από χειρουργική επέμβαση ή τραύμα, η φυματίωση και διάφορα συγγενή (εκ γενετής) σύνδρομα.

Διακρίνουμε 3 βαθμούς εισολκής. Στον Α΄ βαθμό, οι θηλές αν ερεθισθούν ή πιεσθούν ήπια προβάλλουν προς τα έξω, επιτρέποντας τον θηλασμό. Στον Β΄ βαθμό χρειάζεται μεγαλύτερη και συνεχής πίεση. Μόλις σταματήσει η πίεση, η εισολκή επανέρχεται. Ο θηλασμός γίνεται πολύ δύσκολα και μόνο με τη βοήθεια ειδικού θήλαστρου. Στον Γ΄ βαθμό ο θηλασμός είναι αδύνατος καθώς η θηλή είναι αδύνατον να προβάλει, ακόμα κι αν ασκηθεί μεγάλη πίεση.

Η εισολκή αντιμετωπίζεται χειρουργικά, με συνδυασμό τεχνικών “κλασικής” και πλαστικής χειρουργικής. Στις περιπτώσεις Α΄ και Β΄ διατηρούνται οι γαλακτοφόροι πόροι του μαστού και ο θηλασμός είναι εφικτός. Στην περίπτωση Γ΄ οι πόροι αποκόπτονται απελευθερώνοντας τη θηλή. Επιπλέον, ο χειρουργός ενισχύει τον υποθηλαίο ιστό, εμποδίζοντας τη θηλή να “ξανακαθίσει”. Όμως το αποτέλεσμα είναι μόνο αισθητικό. Ο μαστός δεν μπορεί να θηλάσει, όπως και πριν την επέμβαση, αλλά για άλλον λόγο: πλέον οι γαλακτοφόροι πόροι δεν καταλήγουν στη θηλή.

Στην περίπτωση που έχουμε εισολκή λόγω κακοήθειας αντιμετωπίζεται πρώτα ο όγκος και μετά ο ιατρός αποφασίζει, αν χρειαστεί, το είδος της πλαστικής αποκατάστασης.

Η επέμβαση για την αποκατάσταση της εισολκής θηλής γίνεται με αναισθησία και διαρκεί 30-40 λεπτά. Μετά από ένα μήνα περίπου το τραύμα έχει πλήρως αποθεραπευθεί.

 

Έκκριμα θηλής

Φυσιολογικά η θηλή εκκρίνει μόνο γάλα κατά την περίοδο του θηλασμού και σε κάποιες περιπτώσεις και μετά την διακοπή του (έως και δύο χρόνια). Οποιοδήποτε άλλο υγρό ρέει από τη θηλή χρειάζεται διερεύνηση. Μπορεί να οφείλεται σε ορμονικά ή ενδοκρινολογικά αίτια και να μην προκαλεί ανησυχία, υπάρχει πιθανότητα όμως το αίτιο να είναι παθολογικό ή ακόμα και καρκίνος (σε λιγότερες από το 5% των περιπτώσεων). Το έκκριμα σε ανδρικό μαστό είναι πάντα παθολογικό.

Το χρώμα και η μορφή του εκκρίματος ποικίλουν: μπορεί να είναι γαλακτώδες, διαυγές-ορώδες, κιτρινωπό, πρασινωπό, καφέ, πυώδες, ροζ, λόγω παρουσίας αίματος (οραιματηρό) ή περισσότερο αιματηρό. Η παρουσία αίματος στο έκκριμα μπορεί να σχετίζεται με καρκίνο του μαστού, αλλά μπορεί να προκαλείται και από καλόηθες θήλωμα, μέσα σε γαλακτοφόρο πόρο.

Δεν πρέπει να σας ανησυχεί το έκκριμα αν δεν περιέχει αίμα, προέρχεται από το σύνολο των πόρων (όταν εκκρίνει ολόκληρη η θηλή) και συμβαίνει μετά από ερεθισμό της θηλής. Μπορεί να οφείλεται σε ορμόνες που λαμβάνει η γυναίκα (οιστρογόνα, αντισυλληπτικά) ή σε φάρμακα (αντιψυχωσικά, αντικαταθλιπτικά, αντιυπερτασικά). Άλλα αίτια εμφάνισης εκκρίματος είναι η πορεκτασία (διάταση των πόρων λόγω απόφραξής τους), διάφορες φλεγμονές του μαστού, ένας όγκος στην υπόφυση που ονομάζεται προλακτίνωμα (η υπόφυση παράγει την ορμόνη προλακτίνη) η ινοκυστική μαστοπάθεια και οι διαταραχές στη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.

Ο ιατρός θα συνεξετάσει παράγοντες και χαρακτηριστικά του εκκρίματος όπως: το χρώμα, αν προέρχεται από τον έναν ή και τους δύο μαστούς (ετερόπλευρο ή αμφοτερόπλευρο), αν η έκκριση είναι αυτόματη ή προκαλείται μετά από ερεθισμό (μετά από τριβή της θηλής ή ακόμα και μετά από ένα ζεστό μπάνιο), αν η εμφάνισή του συσχετίζεται με τον κύκλο, αν συνδυάζεται με κάποια ψηλαφητή βλάβη του μαστού, αν εκκρίνεται από έναν ή πολλούς πόρους, αν η γυναίκα παίρνει αντισυλληπτικά, οιστρογόνα ή κάποια άλλη φαρμακευτική αγωγή και εάν βρίσκεται σε προεμμηνοπαυσιακή ή μετεμμηνοπαυσιακή ηλικία.

Ύποπτη είναι η έκκριση όταν γίνεται χωρίς ερεθισμό (αυτόματα) από τον έναν μαστό ή από έναν πόρο της θηλής, είναι άχρωμη ή αιματηρή και επίμονη. Σ΄ αυτή την περίπτωση χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση και αντιμετώπιση: μαστογραφία, ορμονολογικός έλεγχος, υπερηχογράφημα, μαγνητική μαστών, βιοψία και αν χρειαστεί, χειρουργική επέμβαση.

 

Ινοαδένωμα

Είναι ένα καλόηθες ογκίδιο του μαστού, σαν βώλος κάτω από το δέρμα (σγρουμπούλι) που στην ψηλάφηση φαίνεται ομαλό, κινητό και δεν προκαλεί πόνο. Το μέγεθός του κυμαίνεται από μερικά χιλιοστά μέχρι πάνω από 5 εκατοστά. Τα περισσότερα ινοαδενώματα έχουν διάμετρο από 1 έως 3 cm. Ινοαδένωμα με μέγεθος από 5 έως 15 cm ονομάζεται γιγάντιο και είναι σπάνιο.

Τα ινοαδενώματα εμφανίζονται πολύ συχνά, συνήθως σε ηλικίες 17 – 40 ετών. Τα ακριβή αίτια σχηματισμού τους δεν είναι γνωστά. Εκτιμάται ότι προκαλούνται από υπερβολική ευαισθησία στα οιστρογόνα που οδηγούν σε αύξηση και τελικά συμπύκνωση αδενικού ιστού με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός στέρεου λοβού. Δεν εξελίσσονται σε καρκίνο, στο 3-5% όμως των περιπτώσεων μπορεί να υπάρξουν καρκινικές εστίες στην περιφέρεια ή στο εσωτερικό του ινοαδενώματος. Υπάρχει περίπτωση να χρειαστεί βιοψία ή αφαίρεση ώστε ο παθολογοανατόμος να αποκλείσει την ύπαρξη καρκίνου.

Σε γενικές γραμμές, αν δεν υπάρχει κακοήθεια, δεν είναι απαραίτητη κάποια θεραπεία. Σε περίπτωση όμως που το ινοαδένωμα μεγαλώνει, ενοχλεί ή αλλοιώνει το σχήμα του μαστού μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά. Η επέμβαση είναι σχετικά απλή και η ασθενής λίγες ώρες μετά το τέλος του χειρουργείου επιστρέφει στο σπίτι της.

Μολονότι το μεγαλύτερο ποσοστό ινοαδενωμάτων δεν είναι καρκίνος,  είναι σημαντικό να συμβουλευθείτε τον ιατρό σας σε κάθε περίπτωση.

 

Φυλλοειδής όγκος

Είναι σχετικά σπάνια πάθηση. Μοιάζει με ινοαδένωμα και στην ψηλάφηση και στο υπερηχογράφημα. Εμφανίζεται στις ηλικίες 20-40 ετών (κυρίως στις μεγαλύτερες) και προέρχεται από τα κύτταρα του αδένα του μαστού (επιθήλιο των πόρων και των λόβιων) αλλά και από κύτταρα του συνδετικού ιστού (μεσέγχυμα). Δεν προκαλεί έκκριμα από τη θηλή. Διαφέρει στο ότι αναπτύσσεται γρήγορα και φτάνει σε μεγάλο μέγεθος όπως το γιγάντιο ινοαδένωμα. Μπορεί να διαγνωσθεί με βεβαιότητα μόνο με βιοψία.

Παρατηρείται σε τρεις διαφορετικές μορφές. Η καλοήθης μορφή είναι η συνηθέστερη. Η ενδιάμεση μορφή εμφανίζει ιστολογικά χαρακτηριστικά καλοήθους και κακοήθους μορφής. Η κακοήθης μορφή ονομάζεται φυλλοειδές κυστεοσάρκωμα. Υπολογίζεται ότι η 1 στις 5 περιπτώσεις φυλλοειδών όγκων είναι κακοήθης. Επειδή έχουν την τάση να υποτροπιάζουν θα πρέπει να αφαιρείται μεγάλο τμήμα υγιούς ιστού γύρω από τον όγκο ακόμα και αν είναι καλοήθης. Η ολική μαστεκτομή είναι η ασφαλέστερη μέθοδος σε περίπτωση κακοήθειας. Σε περίπτωση που διαγνωσθείτε με φυλλοειδή όγκο θα πρέπει να εξετάζεστε τακτικά, διότι η συμπεριφορά του είναι απρόβλεπτη.

 

Ινοκυστική μαστοπάθεια

Δεν είναι νόσος αλλά ένα σύνολο φαινομένων στους μαστούς (απλή ή σκληρυντική αδένωση, μικροκύστεις, υπερπλασία πόρων και λοβών) που οφείλονται στις μεταβολές των οιστρογόνων και της προγεστερόνης κατά τη διάρκεια του εμμηνορρυσιακού κύκλου και συνοδεύονται από έντονο πόνο συνήθως και στους δύο μαστούς. Τα συμπτώματα έχουν κυκλικό χαρακτήρα: ενισχύονται μετά τη 15η ημέρα του κύκλου, φτάνουν στο αποκορύφωμά τους τις τελευταίες ημέρες πριν από την περίοδο, παρουσιάζουν ύφεση με την έναρξη της εμμήνου ρύσεως, για να συνεχιστούν στον επόμενο κύκλο με την ίδια διακύμανση.

Το αίτιο του πόνου είναι η διόγκωση των γαλακτοφόρων πόρων και η κατακράτηση υγρών, που προκαλείται από την ορμονική διέγερση. Το στήθος πρήζεται, το αισθάνεστε βαρύ (κάποιες γυναίκες δεν αντέχουν ούτε καν να το αγγίξουν) και είναι γεμάτο μικρούς όζους σαν χάντρες. Σε κάποιες περιπτώσεις η θηλή εκκρίνει ένα πράσινο ή σκούρο καφέ υγρό.

Η ινοκυστική μαστοπάθεια παρουσιάζεται πιο συχνά σε γυναίκες από 30 έως 50 ετών και  συνήθως εμφανίζει ύφεση μετά την εμμηνόπαυση. Εκτός από ορμονικά αίτια, υπάρχουν και άλλοι ψυχοσωματικοί παράγοντες που την προκαλούν όπως το στρες και η διατροφή. Ο καφές, το τσάι, η σοκολάτα, τα αναψυκτικά τύπου cola, το αλκοόλ και η αυξημένη κατανάλωση ζωικών λιπών μπορούν να συνδέονται με την εμφάνιση πόνου της ινοκυστικής μαστοπάθειας.

Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση. Ο ιατρός σας μπορεί να χρειαστεί συμπληρωματικές εξετάσεις (συχνότερα υπερηχογραφήματα) καθώς αυτή η κατάσταση οδηγεί μερικές φορές σε βιοψίες.

Η αντιμετώπιση συνήθως γίνεται συντηρητικά. Ο πόνος στους μαστούς (μαστοδυνία) όταν δεν συνοδεύεται από άλλα ευρήματα μπορεί να υποχωρήσει με αλλαγή διαιτολογίου. Πρέπει να αποφεύγετε, ειδικά τις τελευταίες ημέρες του κύκλου, αλμυρές τροφές που κατακρατούν υγρά και επίσης: καφέ, τσάι, σοκολάτα, αλκοόλ και ανθρακούχα αναψυκτικά. Ταυτόχρονα πρέπει να ενισχύσετε το διαιτολόγιό σας με τροφές πλούσιες σε Ω3 και Ω6 λιπαρά, βιταμίνες Ε και Β6 και μαγνήσιο. Βοήθεια μπορεί να προσφέρουν η αγωγή με αντιφλεγμονώδη αναλγητικά, οι κομπρέσες στο στήθος και η χρήση ενισχυμένου στηθοδέσμου. Σε πολύ επώδυνες περιπτώσεις μπορεί να προκριθεί ορμονική θεραπεία που θα προκαλέσει διακοπή του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Η χειρουργική αντιμετώπιση δεν συνιστάται εκτός από περιπτώσεις στις οποίες ανευρίσκονται ογκίδια ή άλλη παθολογία.

 

Ασβεστώσεις του μαστού (αποτιτανώσεις)

Πρόκειται για εναποθέσεις ασβεστίου μέσα στον ιστό του μαστού, που επισημαίνονται στην μαστογραφία ως λευκά σημάδια με διαφορετικά σχήματα και μεγέθη. Οι μεγάλου μεγέθους ασβεστώσεις (μακροαποτιτανώσεις) σχεδόν ποτέ δεν σχετίζονται με ανάπτυξη κακοήθειας. Οι μικρές όμως εστίες (μικροαποτιτανώσεις) μπορεί να σχετίζονται και απαιτούν επιπλέον διερεύνηση.

Οι ύποπτες μικροαποτιτανώσεις μπορούν να σχετίζονται με την ανάπτυξη in situ καρκινώματος. In situ ονομάζεται ένα καρκίνωμα που αναπτύσσεται απομονωμένο από τον υπόλοιπο οργανισμό κλεισμένο μέσα σε μια μεμβράνη που ονομάζεται βασική. Σ’ αυτή τη φάση που μπορεί να διαρκέσει χρόνια ή και δεκαετίες, ο καρκίνος δεν κάνει μεταστάσεις και μπορεί να αφαιρεθεί με χειρουργική επέμβαση. Όταν μεγαλώσει, ο καρκίνος διαπερνά τη βασική μεμβράνη και διεισδύει στα γειτονικά κύτταρα, στα αιμοφόρα και στα λεμφοφόρα αγγεία. Τότε ονομάζεται διηθητικός καρκίνος. Τα καρκινικά κύτταρα κυκλοφορούν πλέον σε όλον τον οργανισμό και μπορούν να δώσουν μεταστάσεις, χωρίς όμως αυτό να συμβαίνει οπωσδήποτε.

Τα άλατα ασβεστίου μπορεί επίσης να αντιστοιχούν σε σκληρυντική αδένωση που είναι καλοήθης πάθηση.

 

Σκληρυντική αδένωση

Είναι καλοήθης πάθηση που εμφανίζεται συνήθως σε γυναίκες ηλικίας 30-45 ετών: μία περιοχή του μαστού υπεραναπτύσσεται και αποκτά σκληρή δομή. Δεν γίνεται αντιληπτή, καθώς τις περισσότερες φορές δεν εμφανίζει συμπτώματα, ούτε προκαλεί πόνο. Στην μαστογραφία μπορούν να εμφανιστούν περιοχές με μικροαποτιτανώσεις που μοιάζουν με κακοήθεια, χωρίς να είναι. Όμως, επειδή δεν μπορεί με την μαστογραφία να αποκλειστεί η κακοήθεια, θα πρέπει να γίνει βιοψία. Ούτω η άλλως, ο μαστολογικός έλεγχος πρέπει να γίνεται τακτικά καθώς οι γυναίκες με σκληρυντική αδένωση έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο στον μαστό.

 

Θήλωμα Μαστού

Το ενδοπορικό θήλωμα είναι ένα καλόηθες ογκίδιο που εμφανίζεται μέσα στους γαλακτοφόρους πόρους (τους σωλήνες που μεταφέρουν το γάλα στη θηλή). Συχνότερα βρίσκεται στην περιοχή πίσω από την θηλή. Έχει μέγεθος χιλιοστών, σπανίως μπορεί να φτάσει τα 3 εκατοστά. Δυσκολεύει τη ροή του γάλακτος και μπορεί να προκαλέσει απόφραξη του πόρου. Εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες γύρω στα 40 έτη. Δεν πρέπει να συγχέεται με το θηλώδες καρκίνωμα που είναι ένας από τους σπάνιους τύπους καρκίνου του μαστού.
Ελάχιστες φορές συνοδεύεται από πόνο. Συνήθως προκαλεί ορώδες ή και αιμορραγικό έκκριμα από τη θηλή, και γι’ αυτό μπορεί να δημιουργήσει ανησυχία στη γυναίκα καθώς το αιματηρό έκκριμα υποδηλώνει συνήθως καρκίνο. Το θήλωμα δεν είναι καρκίνος, όμως θα πρέπει να γίνει έλεγχος με βιοψία, διότι συχνά μέσα σε ένα καλόηθες θήλωμα υπάρχουν κύτταρα με βλάβες, τα λεγόμενα άτυπα (διότι δεν ταιριάζουν με κάποιον συγκεκριμένο τύπο) τα οποία μπορεί να είναι προκαρκινικά. Οι γυναίκες με πολλαπλή θηλωμάτωση, δηλαδή με πολλά ογκίδια στον ίδιον ή σε διαφορετικούς γαλακτοφόρους πόρους έχουν αυξημένη πιθανότητα για καρκίνο του μαστού.

Η βιοψία θα δείξει αν το θήλωμα περιέχει και τέτοια κύτταρα (δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε από την κλινική εξέταση ή τον ακτινολογικό έλεγχο). Πολλές γυναίκες προτιμούν την αφαίρεση των θηλωμάτων ούτως ή άλλως, ώστε να μην έχουν το άγχος του ελέγχου και τον φόβο της ενδεχόμενης εξέλιξης του καλόηθους θηλώματος σε κακόηθες.

Η αφαίρεση γίνεται είτε με εκτομή του πόρου στον οποίο ευρίσκεται το θήλωμα, είτε με εκτομή όλων των πόρων. Η πρώτη μέθοδος ενδείκνυται για γυναίκες που θέλουν να διατηρήσουν τη δυνατότητα να θηλάσουν. Η δεύτερη εξασφαλίζει ότι δεν πρόκειται να εμφανιστεί ξανά θήλωμα στην περιοχή, αλλά η γυναίκα που υποβάλλεται σ’ αυτή την επέμβαση δεν θα μπορεί να θηλάσει από το συγκεκριμένο μαστό.
Και οι δύο τρόποι χειρουργικής επέμβασης γίνονται με τομή περιμετρικά της θηλαίας άλω (περιθηλαία τομή) για να μην αφήσουν ουλή και να έχουν καλό αισθητικό αποτέλεσμα.

 

Λιπώματα

Τα λιπώματα του μαστού είναι αρκετά σπάνιοι όγκοι, δεν εξελίσσονται σε καρκίνο, δεν δημιουργούν λειτουργικά προβλήματα και σπάνια αφαιρούνται (αν έχουν μεγάλο μέγεθος).